ARNHEM - De kunst genot te halen uit pijn is in de wielersport populair. Hoe kan pijn nu genot zijn? De wielrennende advocaat Jan Schouwenaar uit Velp kan er na drie weken mountainbiken in Bolivia over meepraten.
Letterlijk uitgewoond kwam Jan Schouwenaar (54) vier jaar geleden terug van een mountainbiketocht door de Himalaya. Na drie weken op gemiddeld vierduizend meter hoogte te hebben gebivakkeerd, was de Velpenaar een schat aan ervaring rijker, maar wel zeven kilo lichter. Weken daarna voelde hij de gedane inspanningen nog in zijn lichaam nazeuren. Het was eens, maar nooit meer.
Schouwenaar deed de aangeschafte mountainbike van de hand en concentreerde zich weer op het wegrennen, een liefde die hij al dertig jaar koestert. Na eindeloos over rotsblokken en kuilen rond de Mount Everest te hebben gestuiterd, 'kuste' hij het asfalt van zijn wedstrijdrondje op Papendal als zijn beste vriendin.
"Maar het is net als zeeziek zijn of als een vrouw die een kind baart", vergelijkt Schouwenaar. "Je voelt je beroerd, het doet zeer, maar als je eenmaal voet aan wal zet of als het kind in je armen ligt, dan is alles vergeten."
Daarom schreef Schouwenaar zich dit jaar opnieuw in voor een mountainbikereis met Wout Conijn, de Brabantse avonturier die mountainbike-expedities organiseert naar extreme uithoeken van de aardbol. Dit keer was Bolivia aan de beurt.
Bolivia was volgens Schouwenaar nog extremer dan Tibet. "De wegen zijn nog erger dan in Tibet. Dwars over de weg stromende rivieren die langs kilometersdiepe afgronden lopen. En dat alles op vierduizend meter hoogte, hoog genoeg om er akelig van te worden. Het achterland van Bolivia, dat zo groot is als Frankrijk en Spanje bij elkaar, is alleen te bereiken met wagens die ze in Nijmegen hebben proberen te weren. Mobiliteit zoals bij ons, die is er niet. De meeste inwoners komen hun hele leven nooit in de hoofdstad La Paz."
Schouwenaar heeft het over 'gevoelskilometers'. "Per dag legde we tachtig é negentig kilometer af. Op de weg weet je hoe ver dat is. Daar niet. Er is geen aanduiding. Het enige dat je weet is dat je de hele dag bezig bent. Ook de Bolivianen die met de bagage in een jeep achter ons aanreden, konden geen adequate informatie verschaffen. De tien kilometer die ze ons in het vooruitzicht stelden, voelden aan als dertig, want je kruipt over de keien."
Het gevolg was dat op het eind de uitputting Schouwenaar had ingehaald. Hij moest twee dagen passen. "Ik heb niet zo'n groot motortje en dat had ik ook nog eens opgeblazen. Soms voel je je niet goed, maar wil je wel. Nu was ook geen sprake van willen. Ik heb twee dagen hersteld terwijl de andere deelnemers een rondtoer maakten."
Onder hen was schrijver/wielrenner Tim Krabbé. Voor Schouwenaar een extra dimensie omdat hij drie jaar geleden zijn debuut als schrijver maakte met de wielerroman Vals plat.
"Krabbé is een beminnelijke persoonlijkheid maar nog net zo eerzuchtig als in zijn beste wedstrijdperiode. Als hij afstapte, dan deed hij dat stiekem om de hoek, wanneer niemand het zag."
De Amsterdammer was met zijn 61 jaar de oudste van de tien avonturiers maar reed de tocht wel helemaal uit. Schouwenaar: "Krabbé had zich intensief voorbereid omdat hij geen zin had om als bekende persoonlijkheid de joviale steun over zich heen te krijgen wanneer hij af zou haken."
Ook Schouwenaar trainde hard. "Vanaf april drie keer intensief op de weg en twee keer op de mountainbike. Maar ja, via Hoenderloo over de weg of over de Posbank met de mountainbike is wel wat anders dan het onherbergzame Bolivia. En hier rijd je niet tussen de cocaplantages. Van negenduizend kilo cocablaadjes kan slecht één kilo cocaïne worden gemaakt, al beweren ze er thee van te maken. Een onschuldige thee die 'helaas' geen invloed op geest of lichaam uitoefent."
Moegestreden lagen Schouwenaar en Krabbé als jonge jongens 's avonds in bed te filosoferen over de wielersport. "En over wanneer onze virtuele carrières geslaagd zouden zijn als we prof waren geweest. Krabbé had de Ronde van Vlaanderen en een plaats bij de eerste vijf van de Tour op zijn lijstje staan. Zelf had ik graag de ronde van Lombardije en het bergklassement van de Giro willen winnen."
Maar Schouwenaar en Krabbé stonden niet op een podium in Vlaanderen of Italië. Ze lagen bij te komen van weerbarstige kilometers in het Andesgebergte. Soms in goede hotels, maar ook in pensionnetjes waarin ze de beestjes door de matras heen voelden en hun behoeften liever deden in een plastic fles dan tussen de kakkerlakken op de wc. Afzien. Maar ook hier genoot Schouwenaar. "Het was zo smerig dat ik ook dit niet had willen missen."
Artikel uit De Gelderlander van 27-10-2004
