Door KARST ZIJLSTRA - RHEDEN - De mountainbikeroute in het Veluwezoomgebied tussen Arnhem en Dieren lijkt aan zijn eigen succes ten onder te gaan. Sluiting dreigt, nu een deel van de gebruikers hardnekkig de regels blijft overtreden.
Oorspronkelijk was de route aangelegd om de lokale mountainbikers in goede banen te leiden. Maar het traject heeft een magneetwerking op fietsers uit het hele land. Dus is het soms dringen geblazen, waarbij de ontmoeting tussen mountainbiker en wandelaar niet altijd even harmonieus verloopt.
"Een kleine minderheid maakt er een potje van", stelt boswachter Dik van Kooi kort en krachtig. Van Kooi is boswachter van Natuurmonumenten en als beleidsmaker bij het mountainbiken betrokken.
"Sommige mountainbikers lappen de afgesproken route aan hun laars. Ze schieten aan alle kanten de bossen in als wij eraan komen en schelden wandelaars aan de kant", betoogt de toezichthouder onomwonden.
"Wandelaars worden op de hakken gereden en langs de Schaapskooi en de parkeerplaatsen wordt gescheurd alsof de finish om de hoek ligt. Daarnaast hebben de lokale mountainbikers na drie jaar de neiging van de route af te wijken. Dat is ons ook een doorn in het oog."
Walter de Wit, beheerder van het Nationaal Park Veluwezoom, dreigt met een draconische maatregel: "Als het gedrag van de gebruikers niet verandert, zou het wel eens het einde van de mountainbikeroute kunnen betekenen."
Waarbij De Wit benadrukt dat niet alleen Natuurmonumenten er zo overdenkt. "Ook de overige terreineigenaren, die hebben toegestemd in de komst van de route, willen niet geconfronteerd worden met het ergerlijke gedrag van een aantal asociale gebruikers."
Het laatste jaar krijgen Van Kooi en De Wit een groeiend aantal klachten van omwonenden en leden van Natuurmonumenten omdat steeds meer mountainbikers de aantrekkelijke vijftig kilometer lange route ontdekken. "Hetzelfde verschijnsel zag je bij het instellen van extra hondenuitlaatplaatsen", vertelt Walter de Wit. "Plotseling verschenen er allerlei ongewenste hondenuitlaatservices. Op topdagen rijden 500 tot 1000 mountainbikers tussen de ongeveer 10.000 bezoekers rond."
Volgens het beleid van de natuurbeschermingorganisaties zijn recreatie en natuur bondgenoten in plaats van tegenstanders. Net als hardlopen en paardrijden is ook mountainbiken op de Veluwezoom toegestaan, maar alleen op de daarvoor bestemde mountainbikeroute en volgens afgesproken gedragsregels. Tot ergernis van landeigenaren, wandelaars, omwonenden én de goedwillende mountainbikers zijn er mountainbikers die zich daar niet aan houden.
De organisaties weten dat het een kleine groep is die de mountainbikesport een slecht imago bezorgt. "Eén snelkraker kan ook de hele binnenstad onveilig maken", verduidelijkt De Wit met een treffend voorbeeld. De Wit hoopt en verwacht dat de mountainbikers de imagoverstorende veelplegers ook zelf aanspreken op hun gedrag.
Aan de andere kant licht Nederlands grootste natuurorganisatie de wandelaar ook voor. Wandelaars wordt verteld waar de mountainbikeroute loopt en tevens wordt hen duidelijk gemaakt dat met het fietsen geen schade aan de natuur wordt gebracht. Van Kooi: "De vogels gaan echt niet anders fluiten door die fietsers en wild blijft een schrikdier. Voor mountainbiker, wandelaar en ruiter. Tegen iedere activiteit is wat in te brengen. Bij mountainbiken is dat de snelheid, bij paardrijden het onberekenbare gedrag van het dier."
Freek Brons (34) is mountainbiker en werkzaam bij wielerzaak Reerink in Westervoort. Brons fietst al twaalf jaar in het bosgebied tussen Arnhem en Dieren en niet altijd op het mountainbiketraject. "Eén keer had ik mijn dag niet en ging ik over een ander pad naar huis", erkent Brons. "Balen, want ik kwam de boswachter tegen, waardoor die afsteek me zeventig euro kostte."
Brons spreekt in de wielerzaak geregeld met mensen over de route. Daaruit blijkt dat de scheiding wandelaar-mountainbiker niet altijd duidelijk is. "Veel fietsers zijn op een ander moment ook hardloper en wandelaar. Als ik op zondagmiddag na het mountainbiken met mijn zoontje door het bos loop, erger ik me net zo goed aan een mountainbiker die zonder afremmen voorbij stuift."
Brons weet ook een oplossing. "Verbied het mountainbiken in de weekenden na 12.00 uur, want het gaat vooral om bepaalde piekuren op de zaterdag en de zondag. Zelf begin ik altijd om half acht 's ochtends en ben ik voor tienen weer het bos uit. Twee voordelen. Je ziet geen mens, maar wel wild."
Een soort rooster met openingstijden zien De Wit en Van Kooi niet zitten. De twee boswachters denken meer aan een vrijwillig 'toegangsbewijs'. Met een sticker op de helm toont de mountainbiker aan een bijdrage te leveren aan het onderhoud en aanpassing van de route, want Natuurmonumenten wil hier en daar de route meer afscheiden van de overige routes.
"Onze vereniging heeft met het stickerverhaal goede ervaringen op de Brunssumse hei en in de Drunense duinen", vertelt Van Kooi. "De fietsers voelen zich betrokken en via de verkregen adressen kunnen wij die betrokkenheid verder verhogen. Niet door belerende manifesten, maar middels nieuws over ons mountainbikebeleid, door de bekendmaking van activiteiten zoals seminars over rijtechniek en route-onderhoud en voorlichtingsavonden. Bart Brentjens heeft al laten weten bij een activiteit aanwezig te willen zijn."
Alle goede voornemens en maatregelen moeten voorkomen dat natuurorganisaties én mountainbikers in een moeilijk parket terechtkomen.
Van Kooi: "Lukt dat niet, dan verliezen wij alle krediet die we bij onze kritische achterban hebben opgebouwd."
Gelderlander
