Door John van Oppen: NIJMEGEN - Aan de vooravond van zijn vertrek naar Siberië was hij 75 kilogram zwaar bij een lengte van 1.78 meter. Over vier maanden, als zijn barre helletocht van 4400 km over de volle lengte van de stijf bevroren Lena-rivier is voltooid, zal hij nog 58 tot 60 kilogram wegen.Hoe hij dat zo precies weet? Uit ervaring. Ralph Tuijn (30) heeft al eerder aan masochisme grenzende fietstochten gemaakt. De eindstreep lag steeds precies op het punt waarop zijn lichaam tot op het bot uitgemergeld was.
Zo lag hij een keer met uitdrogingsverschijnselen in een ziekenhuis dat die naam niet verdient in een uithoek van Iran, na een fietstocht van 24.000 km. In Nepal liep hij ooit longontsteking op. In een uithoek van India stond hij na een bocht oog in oog met een Bengaalse tijger ('maar die schrok nog meer van mij, dan ik van hem') en in Rusland lag hij al eens in een hospitaal na een vergiftiging door paddestoelen: 'Had ik toch de verkeerde geplukt.' In een roeiboot stak hij tot twee keer toe de Noordzee over en zijn broer probeert nu met enkele vrienden op dezelfde manier de Atlantische Oceaan te doorklieven.www.ralphtuijn.nl
www.dorizon.nl
Op grond van al die ervaringen weet de psychiatrisch verpleegkundige exact hoe zijn expeditie voor te bereiden; hoe zijn krachten te verdelen en hoe ver te gaan in mentaal en fysiek opzicht tijdens de lange, eenzame tocht over de oneindige ijsvlakte waaraan hij morgen begint. Vorig weekend vloog hij, met een speciaal geprepareerde fiets in de bagage, naar Irkoetsk. Daarna ging het per bus naar een nederzetting aan het Baikalmeer waar hij vandaag de allerlaatste voorbereidingen treft - zoals het kopen en testen van een vuurwapen, om op ijsberen te schieten als die aanvallen - voordat hij morgen de Lena-rivier optrekt, in de hoop er pas vier maanden later en 4400 kilometer verder af te komen: bij de monding in de Noordelijke IJszee. Nooit eerder kwam een fietser zo ver noordoostelijk op het Euraziatische continent, in een van de koudste gebieden op aarde. Wel is Ralph Tuijn zelf al een keer vanuit zijn woonplaats Castricum zestienduizend kilometer ver gefietst naar het Baikalmeer dat nu dus het startpunt vormt van een fietsexpeditie die hem nòg verder van huis voert. Zijn meest fantastische herinnering aan die geslaagde tocht over de witte toendra: de machinist van de Transsiberië-expres die de trein stilzette, met een fles wodka en twee glazen naar buiten kwam en een half uur lang een praatje met hem maakte. 'Hij reed dat traject al twintig jaar, maar had daar nog nooit een fietser gezien. Toen hij de trein weer in beweging zette, trok hij aan zijn stoomfluit: het mooiste concert dat ik ooit heb bijgewoond.'
Mountainbike
Zijn mountainbike is speciaal door Vittorio ontworpen en gebouwd voor dit avontuur. Het kader is van kopergelast chromolybdeen, de vormen zijn erop gericht meer grip te krijgen op diepere sneeuwlagen en oneffen ijs, zodat je minder vaak hoeft af te stappen. Het frame is extra lang, zodat het gewicht voor en achter beter verdeeld kan worden. De velgen, met 48 spaken voor en achter, zijn driedubbel gelijmd met kleefmiddel uit de vliegtuigindustrie, dus bestand tegen buitensporige kou. Over die dubbele, tegen elkaar geplakte velg liggen twee spikebanden 'naadloos' tegen elkaar gepompt, waardoor een wielspoor ontstaat van ruim dertien centimeter breed en een grip op de ijsvlakte van 1200 spikes per band. De fiets telt veertien versnellingen. Voor zitten twee kamwielen van 32 en 22 tanden gemonteerd, achter een cassette van 13 tot 32 tandjes. 'In zulke omstandigheden is niet de snelheid belangrijk, maar het bereiken van het doel.'
Record
Het Guiness Book of Worldrecords heeft zijn poging geaccepteerd als 'langste afstand over ijs per fiets'. Maar waarom heeft hij dan juist de koudste periode van het jaar uitgekozen voor zijn expeditie? 'In de zomer schommelt de temperatuur in Siberië rond het vriespunt. Dan verandert de ondergrond in een zompig moerasachtig landschap waar je amper doorheen kunt trappen. Smeltwater nestelt zich overal tussen en 's nachts bevriest dat weer, waardoor je mankementen krijgt. Geef mij maar de winter. Dan vriest het zo hard, dat alle sneeuw en ijs meteen van ketting, remmen en banden valt als je één keer stuitert met de fiets.' Winterstormen kunnen kruiend ijs of diepe sneeuwlagen veroorzaken. 'Ik verwacht wel drie weken achter elkaar te moeten lopen. Dat kan niet met de fiets naast je aan de hand, dan gaat je lichaam helemaal vastzitten. Daarom hangt er een poolslede achter mijn fiets.' Aan proviand en kleding sleept hij alleen het minimale mee. 'Tegen de kou trek ik vijf lagen over elkaar aan, over mijn handen drie lagen. De schoenen zijn van Scandinavische makelij en bestand tegen tachtig graden vorst. De skibril heeft een geïntegreerd gezichtsmasker. Ik draag een bivakmuts en daarover nog een bontmuts met flappen. Reservekleren gaan amper mee. Aan je hygiëne moet je wel wat concessies doen tijdens zo'n avontuur. Ik was alles wel zodra ik bij een nederzetting kom.' Proviand heeft hij mondjesmaat bij zich. 'In het begin zal ik nog elke dag een dorpje bereiken langs de rivier, later kan het twee tot drie weken duren voordat je van de ene bij de andere nederzetting komt. Kwestie van goed uitkienen en zuinig zijn op je instant-maaltijden.' Tussen twee inkooppunten liggen bovendien soms jagershutten die nooit op slot zijn, er altijd keurig opgeruimd uitzien en waar altijd droge houtblokken en iets te eten klaar ligt voor een passant. 'De autochtone bevolking begrijpt maar al te goed wat het betekent om daar buiten te zijn en zo betuigt ze, zonder woorden, solidariteit met mensen die er moeten zien te overleven.'
Telefoon met gps
Voor reddingsacties heeft hij een satelliettelefoon bij zich, met global positioning system (gps) zodat hulpverleners hem altijd weten te vinden. 'Bij een vuurtje zal ik de batterij regelmatig moeten opwarmen en om die te sparen, gebruik ik de telefoon hooguit een paar minuten per dag. Om een levenslijntje open te houden met het thuisfront. Stel dat het frame van mijn fiets breekt, dan kan ik altijd vragen om een nieuw. Terwijl ik dan verder loop over de bevroren rivier, kan de nieuwe fiets per helikopter naar een afgesproken nederzetting gevlogen worden, waar ik hem kan ophalen.' Hij beseft maar al te goed dat hem zware momenten wachten. 'Maar daar verheug ik me op. Want je leert pas volop te genieten van kleine geneugten, als je zware beproevingen hebt doorstaan. Als ik drie weken door sneeuwstormen of kruiend ijs heb gewankeld, zal ik euforisch zijn als ik daarna een paar weken over strak, zwart ijs mag fietsen. Natuurlijk schrik ik me rot als 's nachts het belletje rinkelt en een ijsbeer voor mijn tent staat te grommen. Maar later, als ik thuis de krant zit te lezen, zal ik denken: tjeempie. Dat heb ik toch maar mooi doorstaan. Dát geluksgevoel leer je nooit kennen als je nooit wat onderneemt.' De fietsexpeditie is via inter- net te volgen: http://www.ralph tuijn.nl of http://www.dorizon.nl
