Fietscross is niet kinderlijk: elleboogjes hier en daar.

door Maarten van Helvoirt - Fietscross is typisch iets wat kinderen na schooltijd op straat doen. Nee! Fietscross is een olympische sport!- Nederland heeft het WK, Nederland is de wereldtop. En Brabant neemt het voortouw.
Daar ligt een handschoen. En daar nog een. En daar een helm. En daar een crossfiets. En daar zit Ivo van der Putten voor zich uit te staren. Even niet storen, want de teleurstelling druipt van zijn gezicht. De ingehouden woede ook. De zesde plaats in de finale van de EK-wedstrijd is beneden zijn peil, vindt de Boekelse fietscrosser. Zaterdag was hij zelfs achtste bij het tweedaagse evenement in Kampen. „En daarvoor ben ik dus niet naar hier gekomen“, zegt de nummer vijf van Europa bij de junioren.
Vlak na het neerklappen van het starthek heeft Van der Putten een flinke por gehad van de Fransman naast hem, Jérémy Chaffot. De Brabander herstelde zich vervolgens nog wel knap van die zwieper, maar eenmaal uit balans kun je het schudden bij het fietscross. „Een elleboogje hier en daar hoort bij de sport; als je het maar niet te bont maakt, is de regel. Maar die Chaffot doet het echt altijd.“ En dat gaan de Nederlanders hem binnenkort eens afleren, is de boodschap van de jongens die zich inmiddels rond de Boekelaar hebben verzameld. Anders belandt een van hen nog eens op een brancard, vrezen ze.
Geen ongegronde vrees, want alleen al tijdens de negentien finales op zondag - in allerhande leeftijdscategorieën - moeten de ehbo'ers een op de drie races uitrukken. Drie deelnemers worden per draagbaar afgevoerd.
Spectaculair, explosief en strijd om elke millimeter dat is in het kort fietscross. En vooral dáárom vanaf 2008 in Peking een olympische sport. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) wil de Spelen namelijk verjongen, flitsender maken, meegaan met de tijd. Niet voor niets zijn het afgelopen decennium sporten als mountainbiken, beachvolleybal en snowboarden aan het programma toegevoegd.
LobbyOp de achtergrond heeft ook Bas de Bever een rol gespeeld in de lobby om fietscross olympisch te maken. De geboren en getogen Vughtenaar (inmiddels woont hij anderhalf jaar in Macharen) is een grootheid in het fietscross. Vijfvoudig wereldkampioen plus nog eens tien Europese titels, voordat hij elf jaar geleden overstapte naar het downhill, de sport voor afdaalspecialisten op de mountainbike.
Maar De Bever is back in business. Vorige maand werd de fietscrosspionier - 36 jaar inmiddels - derde bij de eerste Nederlandse topcompetitiewedstrijd. In Kampen overleeft hij de drie manches, die de schifting bepalen, echter niet. Een valpartij in de eerste race en een hielblessure in de derde nekken hem. „Geeft niks, ik ben hier niet om me te bewijzen. Ik wil voelen hoe deze baan is, om te kunnen meepraten en te begrijpen.“
De Bever is namelijk sinds dit seizoen bondstrainer van de fietscrossers. „Totdat ik weer ga downhillen, want dit jaar wil ik nog twee wereldbekers rijden en het WK. Vanaf dan zal het contact vooral per sms of e-mail gaan. Technisch hoef ik ze ook niet zoveel bij te brengen, ik leer ze vooral een professionele houding." TegelzetterDe Nederlandse selectie bestaat uit twaalf crossers, van wie er zes uit Brabant komen. Bij de elites mannen zijn dat Harm van Brussel uit Erp en Jurg Meijer uit Boekel, bij de junioren mannen Raymon van der Biezen uit Oss, Ivo van der Putten dus uit Boekel en Niels Verrijt uit Luijkgestel en bij de junioren vrouwen Linda Langenhuijsen uit Berlicum. De laatste drie scoorden gisteren een finaleplaats. Jurg Meijer was met zijn negende plaats de beste Nederlander bij de elites.
Het twaalftal traint regelmatig in Veghel bij FCC Wheels, de club van Ivo van der Putten. Die moet, als hij thuiskomt van zijn werk als een razende en hapje eten om vervolgens te gaan fietscrossen. Twee keer per week op de baan, één keer sprinten op de weg en één keer fitness. „Ik ben tegelzetter. Veertig uur per week, echt een zware combinatie met mijn sport. Voor beunen heb ik geen tijd; bijverdienen moet ik met fietscross doen.“ En dat kan redelijk oplopen in zijn sport. De winnaar bij de elites krijgt duizend euro. De junioren en de vrouwen strijken vierhonderd euro op. De Kampense elite vrouw Willy Kanis, de nummer één van de wereld, heeft zo al aardig wat verdiend. Vijf EK-finales gewonnen, één keer derde.
Bondscoach Ton Kolvoort gaat er bij NOC*NSF voor pleiten dat Van der Putten de B-status krijgt. Met die financiële ondersteuning kan hij parttime gaan werken. „Maar beloven kan ik hem niks.“ Een profbestaan als fietscrosser zit er in Nederland (samen met Frankrijk het topland in Europa) niet in. Dan moet je toch echt naar Amerika, weet Kolvoort.
Nederland telt één profcrosser in The States, de 27-jarige Robert de Wilde, ook al een Kampenaar. Het is niet zomaar gezegd dat alle profs acte de presence geven bij EK-wedstrijden als in Kampen of zelfs het wereldkampioenschap, weet Kolvoort. „Als ze tegelijkertijd in Amerika meer kunnen verdienen, blijven ze daar. Maar ik heb met De Wilde al de afspraak gemaakt dat hij dit jaar Nederland wel vertegenwoordigt.“
Het WK is dit jaar namelijk in Valkenswaard (24 en 25 juli) en De Wilde is erop gebrand om in eigen land zijn derde wereldtitel te winnen. Ivo van der Putten wil in de aanloop van het WK een week rust nemen. „Ik heb tegen mijn baas gezegd dat hij bij het WK maar eens moet komen kijken. 'Dan zíe je wat ik doe', heb ik hem gezegd." Bij veel mensen heeft fietscross namelijk nog altijd het imago van kinderen die rondcrossen op een klein fietsje. Van der Putten: „Bij de elites zie je goed dat er niks kinderlijks aan is. Zeker vanaf de halve finales is het een en al duwen en trekken. Fietscross is niet wat je kinderen op straat ziet doen op hun fietsjes over zelfgemaakte zandbulten. Het begint pas echt vanaf zeventien, achttien jaar. Ik heb altijd opgekeken naar de grote jongens en nu ben ik er zelf één." Het Boekelse crosstalent heeft inmiddels vier Nederlandse titels. Twee jaar geleden werd hij in het Duitse Esselbach Europees kampioen. Bij de jeugd wordt het EK op één dag verreden. Bij de junioren en elites over tien wedstrijden in vijf landen. In Kampen zijn wedstrijd vijf en zes. Stuk serieuzerSinds de komst van Bas de Bever als trainer is het fietscross voor Van der Putten een stuk serieuzer geworden, merkt hij. „Eerst trainde ik alleen maar bij de club en tussendoor voor mezelf; nu krijgen we hele trainingsschema's mee. Hij wil ons naar de top brengen. Hij heeft altijd voor zijn sport geleefd. Ik kan me nu nog niet echt voorstellen dat ik ooit zo zal gaan leven. Ik heb immers ook nog mijn werk ernaast.“