Helm geen ABC‘tje

Door Joris Roes - APELDOORN - In Nederland overlijden jaarlijks tien fietsers na een val met een racefiets. Meestal bezwijken zij aan hersenbeschadiging. Uit gegevens van verzekeringsmaatschappijen blijkt dat de kans om te vallen tijdens een wedstrijd drie keer groter is dan tijdens het trainen. De kans om te sterven aan hoofdletsel wordt voor fietsers zonder helm drie tot tien keer zo hoog geschat als voor fietsers met een helm.

Voor mountainbikers geldt een ander verhaal. " Zij moeten ook tijdens trainingen een helm dragen. Tijdens het mountainbiken vallen veel meer renners dan bij het wegrennen."

De Arnhemse huisarts Ton Verheij klapte eind december vorig jaar tijdens een fietstraining zó hard tegen de grond, dat hij bewusteloos bleef liggen. Passanten belden een ambulance. De verwondingen bleken minder groot dan de verbazing dat de patiënt dokter Verheij was. Verheij schrijft in het blad Fiets regelmatig over de risico"s van het fietsen. Maar toen hij zelf viel, droeg hij geen helm.

Afgelopen woensdag stierf de 29-jarige wielrenner Andrei Kivilev aan de gevolgen van een val. Ook Kivilev droeg geen helm. Helemaal fout, zegt huisarts Verheij. "Tijdens wedstrijden moeten wegrenners áltijd een helm dragen. Er wordt dan harder gereden dan tijdens trainingen en de stress is veel groter. Er wordt geduwd en getrokken."

In Nederland en België is een helm tijdens wedstrijden verplicht, in Frankrijk, waar Kivilev reed, niet. Voor mountainbikers geldt volgens Verheij een ander verhaal. "Zij moeten ook tijdens trainingen een helm dragen. Tijdens het mountainbiken vallen veel meer renners dan bij het wegrennen."

Ondanks zijn eigen gedrag raadt Verheij anderen aan ook te trainen met helm. "Maar veel renners hebben daar emotioneel bezwaar tegen. Fietsers zijn vrijbuiters. Ze voelen zich beknot door een helm, net als op kantoor door een stropdas."

Verheij is daarom groot voorstander van de helmplicht, waarover de discussie na de dood van Kivilev weer opgelaaid is. "Gewoon een boete geven als een renner geen helm draagt." Maar Verheij draagt zelfs na zijn val tijdens het trainen geen helm. "Je kunt het stom noemen. Maar ik ben ook maar een mens. En vallen hoort erbij."

Menno Vink was begin jaren negentig profrenner bij de Panasonic-ploeg. Hij klom nog op de barricaden om de invoering van de helmplicht tegen te houden. "We hebben gestaakt", herinnert hij. "Wedstrijden werden stilgelegd om het te voorkomen." Dat lukte. Broodwielrenners werden niet verplicht een helm op te zetten. Tegenwoordig werkt Vink bij een rijwielhandel in Geffen. Terugkijkend vindt hij dat rijden zonder helm gevaarlijk was. "Het is stoer en leuk. Maar tijdens sprints wordt zo hard gereden, dat het echt niet veilig is zonder helm."

Vink merkt de laatste tijd een omslag in het denken. "We verkopen veel helmen de laatste maanden." De meeste renners die een helm kopen, hebben volgens Vink een valpartij meegemaakt. "Om het gewicht of de warmte hoef je het ook niet meer te laten. Ze wegen niets en er is voldoende ventilatie."