Spaaknippels vervangen

[Fatbiker]

Recent heb ik een prachtig setje wielen op de kop getikt: zilverkleurige Surly Marge Lite velgen, gepolijste White Industries naven. Wat kan een mens zich nog weer wensen. Nou, zilverkleurige spaaknippels .

De vorige eigenaar heeft de wielen in laten spaken met blauwe alu nippels. Die wil ik vervangen. Ik kan het laten doen, maar de bedragen die wielbouwers er voor rekenden waren nogal stevig. Tegelijkertijd vraag ik me af of ik dit klusje niet zelf kan uitvoeren.

Er zitten Sapim spaken in de wielen (geen idee welke). Ik zit er aan te denken om Sapim Polyax messing of alu (toch wat lichter en schijnt makkelijker te bouwen) spaaknippels te gaan gebruiken.

Ik heb geen ervaring met wielen bouwen. Ik kan daarentegen wel wielen recht trekken als er een of meerdere slagen in zitten. Ik heb een Park Tool centreerstandaard en een cyclus spaaksleutel. Maar geen centreerboog.

Is dit iets wat ik zelf kan? En zo ja, wat is de beste aanpak? Eerst alle spaaknippels stukje bij beetje losdraaien en het wiel vervolgens met de nieuwe nippels weer op spanning brengen (met als nadeel dat ik het wiel in het midden moet zien te krijgen)? Of de nippels een voor een vervangen en het wiel steeds weer recht trekken? Of een centreerboog kopen?

[Jan Willem]

Alleen nippels vervangen heb ik nog nooit gedaan.
Wel vervangen van naven of spaken. En complete setjes bouwen.
De belangrijkste gereedschappen heb je al bijna, ik zou daar nog een spaakspanningsmeter bij aanschaffen.
Ik gebruik zelf altijd DT Swiss nippels (en spaken), geen idee hoe Sapim nippels bevallen.

Als ik het zou doen dan zou ik de nippels één voor één vervangen.
Nippel eruit draaien, nieuwe nippel plaatsen en meteen zo goed mogelijk op spanning brengen.
En misschien telkens tegenover elkaar gelegen nippels vervangen en zo de naast gelegen spaken rond gaan.
Dus niet zijde-voor zijde een spaak overslaan maar steeds de volgende spaak pakken zodat je automatisch om en om beide spaakzijden pakt.
Als je alle nippels vervangen hebt dan narichten; eerst de grootste uitschieters in spaakspanning pakken, daarna finetunen.

Volgens mij moet het op deze manier redelijk vlot te doen zijn.

[Gerard4t]

Ik zou alle nippels stukje bij beetje losdraaien tot de spanning uit het wiel is. Dan steeds één spaaknippel vervangen, vervolgens het wiel weer op spanning brengen.
Centreerboog heb je in princiepe niet nodig, je kan het wiel in de bok omdraaien om te zien of het goed gecentreerd is. Ik heb nog geen bok, maar doe dit soort dingen in de voor- of achtervork van de fiets.

[Marke]

Ik zou ook niet gaan klooien met stuk voor stuk nippel vervangen en weer op spanning
Spanning van het wiel af, en vervolgens stuk voor stuk de nippels vervangen en het dan net zo aanpakken als het spaken van een nieuw wiel. Dus +1 voor de methode van Gerard

[Mad Wally]

Ik zou ook niet gaan klooien met stuk voor stuk nippel vervangen en weer op spanning
Spanning van het wiel af, en vervolgens stuk voor stuk de nippels vervangen en het dan net zo aanpakken als het spaken van een nieuw wiel. Dus +1 voor de methode van Gerard

Op zich vind ik er wel wat voor te zeggen om ze gewoon 1 voor 1 te vervangen en zorgen dat de spanning voor en na het vervangen gelijk is. Als je één kapotte spaak hebt vervang je die toch ook alleen. Natuurlijk wel goed het wiel goed ontstressen en daarna indien nodig natrekken. Voor het meten van de spaakspanning zijn er ook "spoke tension" apps.

[ThaSingleTrackMastah]

1 voor 1 vervangen wordt echt een moeilijke weg. De kans dat je een recht wiel overhoud met gelijkmatige spaakspanning is heel klein.

Beter alle nippels losdraaien.
En niet in 1x, maar beginnen met een halve slag, heel het wiel in het rond.
Dan weer een rondje, hele slag los.
Dan nog een rondje, weer een hele slag los. Enz.
Pas als je voelt dat de spanning afneemt kan je grotere stappen gaan zetten.
Dus langzaam en geleidelijk alle nippels los draaien.
Dan de nippels vervangen, en dan weer langzaam op spanning brengen.
De truuk is Langzaam.

Ik heb een sterke voorkeur voor messing nippels.
En omdat dit je eerste keer is, zou ik zeker messing kiezen.
Messing is per wiel maar 13g zwaarder dan alu, maar kan veel meer gepruts hebben.

De keuze voor Sapim Polyax is prima, erg goede nippels.

[Jan the Man]

Wat al een paar keer genoemd is: nippels geleidelijk los draaien tot de spanning van de spaken is en dan 1 voor 1 vervangen. Dan weer langzaam op spanning zetten zoals je een nieuw wiel zou bouwen. Is wel wat werk voor 2 wielen.

Ik heb een voorkeur voor Sapim nippels, die zetten zich net iets gemakkelijker in de goede richting.

Qua tools: ik heb een tooltje waar ik een nippel in vast kan houden om hem door de velg de leiden. Dit voorkomt dat de nippels in de velg vallen. Dat tooltje gebruik ik ook om de losgedraaide nippels uit de velg te krijgen.

Ciao
Jan

[Gerard4t]

Als extra kan je nu op elke spaakschroefdraad een tikje vet doen, dat helpt met aanspannen en voorkomt galvanische corrosie.

[Jan Willem]

Met de manier waarop ik het zou doen, zit ik er dus naast..
Dus doen zoals de meer ervaren vlechters adviseren

Eigenwijs als ik ben; mocht het een keer op mijn pad komen dan vervang ik ze lekker tóch stiekem op mijn manier
Gewoon om te kijken waar je dan tegenaan loopt, slaag ik erin om de boel recht en mooi gecentreerd te houden etc.

[Fatbiker]

Bedankt voor alle tips! Ik ga ze allemaal rustig losdraaien, een voor een vervangen met messing nippels en vervolgens weer op spanning brengen.

Laatste vraag, volstaat een beetje vet in de nippel, moet ik speciale nippel 'lube' kopen, of kan ik het beste de Polymax Secure Lock nippels kopen?

[Heckler40]

Spaak en nippel prepareren is zo'n discussie met heel veel meningen en ervaringen en soms overtuigingen.

Het draait om wrijving. Wrijving tijdens het aanspannen van het wiel is een verstoring van de build. Tijdens aanspannen wil je lage wrijving voor minder twisten (opwinden) van de spaak tussen de naaf en de velg. Vet tussen de spaaknippel en velg is altijd nuttig voor minder wrijving.

Vet op de spaak draad helpt om de wrijving te verlagen en bij het bouwen. Maar daar komt meer bij kijken.

Als je wiel klaar is wil je liefst dat de spaak en nippel niet los draaien van elkaar. Producten als de polyax en "spoke prep" en nog een bunch andere zijn hiervoor ontwikkeld. Ze smeren tijdens het aanspannen en "zetten" zich als het wiel klaar is als een soort locktite.

Succes er mee

[ThaSingleTrackMastah]

Vroeger werd lijnzaad olie gebruikt.
Smeert als het nat is, plakt als het opdroogt.
Dat is ook de manier waarop moderne middeltjes werken.

Zelf gebruik ik altijd olie op het draad.
Ik vertrouw dan op de wrijving tussen nippel en velg om losdraaien tegen te gaan.
Ik bouw niet commercieel, dus geen grote aantallen, maar wel al 25 jaar en m'n setjes blijven op spanning.

Ik heb wel een theorie over het loswerken van nippels.
Ik vermoed namelijk dat niet de nippels los komen, maar dat de spaken rekken.
En dan in het bijzonder de spaken van een populair merk (dat niet met een D begint).

[Sjef]

V
Ik heb wel een theorie over het loswerken van nippels.
Ik vermoed namelijk dat niet de nippels los komen, maar dat de spaken rekken.
En dan in het bijzonder de spaken van een populair merk (dat niet met een D begint).

De spaken, of de nippels of velgen of naven of alledrie.
Bij mijn weten treedt kruip bij staal niet zo veel/sterk op. Aluminium en messing misschien meer.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Kruip

[ThaSingleTrackMastah]

Ja kruip, dat is denk ik het probleem.
Een bepaald merk spaken had (heeft?) daar serieus last van.
En dat merk is bij de nederlandse detailhandel juist heel goed vertegenwoordigd, dus veel toegepast.
Op papier de beste, in de praktijk toch net iets minder.
Spaken naspannen ohne Ende, en dat wordt dan weggeschreven als "lostrillende spaken".
Maar enkel deze spaken de prullenbak in, en vervangen door DT was in alle gevallen een blijvende oplossing.
Wellicht hebben ze hun proces nu beter op orde, maar ik begin er niet meer aan.
Vanwege mijn situatie koop ik nu alles on line, zodat ik vrijwel automatisch bij DT uitkom. Beter.

Maar terug bij het smeren van de nippels.
Er moet iets op het schroefdraad om de wrijving tijdens het opspannen te minimaliseren.
De spaken worden tenslotte met 700 tot 1200N gespannen.
120kg op een stukje M2 schroefdraad.