Zelf wielen bouwen - tips en tricks

[gaisdergerman]

Soms staan er al een hoop bekende naven in de calculator met de relevante maten, hier bijvoorbeeld:
http://kstoerz.com/freespoke/

Je moet eerst de betreffende naaf uit de databank toevoegen aan je "bench", dan kun je die daarna kiezen voor het uitrekenen. Zelfde voor een velg als degene die je wilt gaan gebruiken er al bij staat.
Ik ben het even kwijt maar had jij ook geen ZTTO P3 boost naven?

Dan heb je deze maten nodig voor de voornaaf:
- diameter van de spaakgaten 58mm links en rechts (flenzen zijn even hoog).
- flange offset (center-flange distance) links 27.5mm rechts 42.5mm (links is remzijde).
- diameter spaakgat 2.6

Achter:
- diameter van de spaakgaten 57.7mm links en rechts.
- flange offset links 38.5mm en rechts 25mm.
- diameter spaakgat 2.6

D

Weet je dit zeker? Ik namelijk 10x lopen meten maar kom op de volgende maten uit

Voor:
- spaakgaten 58 mm
- flange offset links 27 en rechts 38
- diameter spaakgat 2.6

achter
- diameter van spaakgaten 58 mm
- flange offset links 36mm en 21 mm rechts

Ben bang dat ik toch wat fout heb gedaan, want volgens mij zijn het exact dezelfde naven.

[ThaSingleTrackMastah]

Voor een naaf als de ZTTO met grote flenzen vul je gewoon de Hope Pro4 in.

Klopt, maar TSTM doelt erop dat de afmetingen van de naaf veel minder van invloed zijn op de benodigde spaaklengte dan de ERD (en eventuele offset) van de velg. Op de velg komt de spaak immers "bijna haaks" aan, dus elke mm meer ERD vraagt om een langere spaak.

Vanaf de naafflens loopt de spaak veel schuiner weg, dus een mm grotere diameter van de cirkel van de spaakgaten heeft maar heel weinig invloed op de spaaklengte. Je zou dus een gelijksoortige naaf (ongeveer even grote flenzen) kunnen gebruiken voor de berekening.

Afwijkingen aan de naaf tellen maar voor ongeveer 1/6 mee in de lengte vd spaak.
Doe maar eens een berekening met een hoge en een lage flens (zelfde velg).

[hanjovdberg]

Klopt zeker wat TSTM zegt maar ik bemerk toch dat het altijd het beste is zo exact mogelijk de maten en diameters te achterhalen.

Toen ik mijn dt swiss voornaaf heb ingevoerd heb ik de linker en rechterzijde verwisseld alsook de afstand center to center. Ik kwam toen echt niet uit met de spaaklengte aan 1 kant.

Maar dat kwam ook omdat deze voornaaf een groot verschil kent qua diameter van de linker en rechter flens. Zijn deze nagenoeg gelijk dan kun je weinig fout doen ...

De ERD is echter altijd het beste om even na te meten.

Ik kwam bij een berekening op:
Bij een afname van de ERD met 10mm scheelt dit 5mm in spaaklengte dus 50%
Bij een afname van 10mm van de diameter van een flens scheelt dit 1,5mm dus 15% (bijna 1/6 )

[ThaSingleTrackMastah]

Maar dat kwam ook omdat deze voornaaf een groot verschil kent qua diameter van de linker en rechter flens. Zijn deze nagenoeg gelijk dan kun je weinig fout doen ...

De 6-gaats DT voornaven hebben een heel groot verschil in flenzen L en R.
De kant vd schijf (L) heeft een grote flens (en steile spaakhoek) en de andere kant een kleine flens en schuine spaken.
Dat kan wel wat schelen (maar valt meestal nog wel binnen de 2mm afronding die je moet maken vanwege de verkrijgbaarheid van de spaken).

De ERD is echter altijd het beste om even na te meten.

De ERD werkt 1:1 door in de spaaklengte, dus hier geen geintjes.
1mm verschil in ERD is 0,5mm verschil per spaak.

En vergeet niet dat beide kanten invloed hebben op dezelfde spaak.
Dus als je bij de naaf wat vrijer bent, moet je de ERD heel precies weten/meten, en andersom.

[kermit]

Ik heb net een stel Octane One boost naven besteld. Een setje zwarte en een setje oilslick
Spaken heb ik nog liggen, uitgerekend op een paar ZTTO naven. Even bekijken of die lengte ook gaat uitkomen op de OO's maar ik vermoed dus van wel gezien bovenstaande posts.

Twee sets velgen heb ik ook nog liggen dus ik kan weer wat gaan bouwen. Maar eerst nog even de laatste loodjes van een huis leeghalen afronden. Daarna hopelijk wat meer vrije tijd en dan de richtbok weer eens aanzwengelen...
De velgen die ik nog heb liggen zijn een set Race Face AR27 en AR40, beide sets in 27.5". Nu nog even bedenken welke naven ik in welke velgen ga knopen... oja, en ik heb natuurlijk ook die groene ZTTO's nog





Ondertussen heb ik ook nog de originele wielen van mijn Specialized Levo SL in de richtbok gehangen om eens te controleren. Daar was toch wel sprake van enkele te grote afwijkingen in de spaakspanning. De wielen waren wel mooi recht, maar ik heb liever een miniscuul slingertje (zo klein dat het in de fiets niet te zien en ook niet te voelen is) dan zulke afwijkingen in de spanning. Dus die heb ik even wat meer gelijk getrokken.
Kneiterdikke spaken trouwens, de ZTTO meter kon er maar net omheen
(Roval Traverse 29" met 30mm velgen).

[Sabai]

Wat is de reden dat er soms aan de ene kant korte spaken worden gebruikt dan aan de kant van de remschijf? Ik heb een nieuw achterwiel voor mijn downhill gekocht en merkte dat deze 3 mm uit het midden staat vergeleken de oude. De fabrikant melde dat dit normaal is en komt door de spaken.

[Jamis Diablo]

Ik heb ook een nieuwe set voor de DH gekocht > DT EX 1700.
De spaken van zo'n fabriekswiel hebben standaard minder spanning dan een hand gespaakte van bijv. Lars.
Zetten jullie die dan nog een stukje strakker?
Verder goede tips in dit topic
Zo'n 1,5 jaar geleden een cursus bij Lars gehad, maar daarna niet meer gedaan, wordt wel weer eens tijd.
Die Chinese naven zouden perfect zijn voor een reserve setje.
Heb nu drie 27,5 fietsen met helaas allemaal een andere inbouwmaat, niet handig.

[corex]

Wat is de reden dat er soms aan de ene kant korte spaken worden gebruikt dan aan de kant van de remschijf? Ik heb een nieuw achterwiel voor mijn downhill gekocht en merkte dat deze 3 mm uit het midden staat vergeleken de oude. De fabrikant melde dat dit normaal is en komt door de spaken.

Door de ruimte die de cassette in neemt staan de spaken onder een grotere hoek t.o.v. de naaf. en zijn daardoor korter. ( ook wel paraplu van het wiel genoemd, ketting zijde heeft een vlakkere paraplu)

Die opmerking van je fabrikant zegt niets.
Kunnen 2 zaken aan de hand zijn
1: frame uit lijn en oude wiel is in het midden gezet. Niet heel waarschijnlijk,
2 je nieuwe wiel. heeft velg niet in midden van de as staan. Is dan niet okee afgeleverd. Waarschijnlijk even naar een specialist of terugsturen.

[corex]

Ik heb ook een nieuwe set voor de DH gekocht > DT EX 1700.
De spaken van zo'n fabriekswiel hebben standaard minder spanning dan een hand gespaakte van bijv. Lars.
Zetten jullie die dan nog een stukje strakker?
Verder goede tips in dit topic
Zo'n 1,5 jaar geleden een cursus bij Lars gehad, maar daarna niet meer gedaan, wordt wel weer eens tijd.
Die Chinese naven zouden perfect zijn voor een reserve setje.
Heb nu drie 27,5 fietsen met helaas allemaal een andere inbouwmaat, niet handig.

Bij mijn nieuwe wielen de spaakkoppen aangeslagen en de spanning van de spaken op toonhoogte gelijk gezet. wellicht is het strakker geworden , kan ik niet meten. Voelt hoog genoeg. Ze blijven recht na 5 maanden. Dan is het goed.
Daarnaast de nippels met lijnolie gedruppeld. Dan gaan ze minder snel vastzitten op de schroefdraad.

[kermit]

Wat is de reden dat er soms aan de ene kant korte spaken worden gebruikt dan aan de kant van de remschijf? Ik heb een nieuw achterwiel voor mijn downhill gekocht en merkte dat deze 3 mm uit het midden staat vergeleken de oude. De fabrikant melde dat dit normaal is en komt door de spaken.

Door de ruimte die de cassette in neemt staan de spaken onder een grotere hoek t.o.v. de naaf. en zijn daardoor korter. ( ook wel paraplu van het wiel genoemd, ketting zijde heeft een vlakkere paraplu)

Die opmerking van je fabrikant zegt niets.
Kunnen 2 zaken aan de hand zijn
1: frame uit lijn en oude wiel is in het midden gezet. Niet heel waarschijnlijk,
2 je nieuwe wiel. heeft velg niet in midden van de as staan. Is dan niet okee afgeleverd. Waarschijnlijk even naar een specialist of terugsturen.

Meestal zijn de spaken aan de driveside daarom idd korter. Factoren waardoor dat soms niet zo is:
- de flenzen van de naaf zijn niet even groot.
- de spaakgaten in de velg zijn uit het midden geboord (asymmetrisch / offset).
- sommige frames worden asymmetrisch gebouwd zodat een "standaard" wiel (velg) uit het midden zou komen te staan. Door de velg meer naar links in te spaken wordt de spaakspanning li & re gelijker èn komt de velg in zo'n frame weer netjes in het midden te staan.

Liteville en Cannondale doen dat bijvoorbeeld, Cannondale noemt het AI-offset. Principieel een mooie keuze maar je hebt dan dus wel een wiel nodig met de velg iets uit het midden...

[hanjovdberg]

Wat is de reden dat er soms aan de ene kant korte spaken worden gebruikt dan aan de kant van de remschijf? Ik heb een nieuw achterwiel voor mijn downhill gekocht en merkte dat deze 3 mm uit het midden staat vergeleken de oude. De fabrikant melde dat dit normaal is en komt door de spaken.

Bedoel je dat je opgemeten hebt hoe het wiel tov de chainstays staat en dat li/re 3mm verschilt?

Dat is nl simpel op te lossen door het wiel even te corrigeren qua spaakspanning. De opmerking van de fabrikant vind ik daarom discutabel. Voor en achterwiel horen mooi in 1 lijn te liggen en niet 3mm uit elkaar. En het achterwiel hoort precies gecentreerd te staan (ik bedoel dan uiteindelijk je velgrand/band).

Als dat verschil niet aanwezig is heb je waarschijnlijk een velg met offset en is er idd niets aan de hand. Maar dan ben ik nog wel benieuwd waar je die 3mm verschil hebt gevonden ?

[Sabai]

Wat is de reden dat er soms aan de ene kant korte spaken worden gebruikt dan aan de kant van de remschijf? Ik heb een nieuw achterwiel voor mijn downhill gekocht en merkte dat deze 3 mm uit het midden staat vergeleken de oude. De fabrikant melde dat dit normaal is en komt door de spaken.

Bedoel je dat je opgemeten hebt hoe het wiel tov de chainstays staat en dat li/re 3mm verschilt?

Dat is nl simpel op te lossen door het wiel even te corrigeren qua spaakspanning. De opmerking van de fabrikant vind ik daarom discutabel. Voor en achterwiel horen mooi in 1 lijn te liggen en niet 3mm uit elkaar. En het achterwiel hoort precies gecentreerd te staan (ik bedoel dan uiteindelijk je velgrand/band).

Als dat verschil niet aanwezig is heb je waarschijnlijk een velg met offset en is er idd niets aan de hand. Maar dan ben ik nog wel benieuwd waar je die 3mm verschil hebt gevonden ?

Ik meet vanaf de velg tot de achterbrug.. En die is niet krom want als ik het wiel omdraai zit het verschil aan de andere kant. Maar het is dus vrij eenvoudig op te lossen als ik het goed begrijp? Het is een nukeproof v2 horizon.

[hanjovdberg]

Ja door dus aan de zijde waar je 'te kort' komt de spaken wat aan te draaien (1/2 slag per x) en evt andere zijde een 1/2 slag losser. Dan beweegt de velg naar het midden toe.

Maar als dit betekent dat dan de spaken aan de kant die nu te strak staat, het schroefdraad zichtbaar wordt, zijn de spaken aan die zijde dus te kort ...

Vandaar mijn opmerking dat ik de opmerking van de leverancier discutabel vond.

[Prulleman]

vermoed dat het in dit topic wel anders is, maar op facebook ook al vaker deze discussie gezien.. allemaal verhalen over (bv scott) frames die dan ook asymetrisch zouden zijn etc.. wielen, die zo horen vanwege xyz, ... allemaal bla (zo ook het verhaal van deze fabrikant)

maar het is heel simpel.:
- bijna alle frames zijn symetrisch, behalve sommige cannondale en misschien nog wat obscure merken, maar voor zover ik weet niet (en dan bedoel ik met symetrisch, dat de middelijn van het frame ook midden tussen de dropouts staat). Het kan zijn dat een frame niet helemaal netjes binnen de marges is, maar dat is dan een (acceptabele??) fabrieksfout
- Met het bovenstaande horen wielen ook symmetrisch te zijn (midden velg, midden tussen de endcaps), tenzij je dus een wiel voor een ai offset cannondale hebt. Is je wiel niet symetrisch (meten met een dishtool, afstand endcap tot velgrand moet links en rechts gelijk zijn) dan is dat niet OK, maar simpel te corrigeren.

- spaak lengtes is gewoon een gevolg van factoren:
flens dia
flens afstand van het midden
velg erd
velg offset
(mijn duke naven en velgen zijn ook "voor elkaar gemaakt" lijkt het, want ik kon met 1 spaaklengte de hele set bouwen!)

als je een wiel aan het bouwen bent dan check je in de laatste stap nog de dish, als die niet goed is, moet je die corrigeren. spaakspanning aan de driveside achter of disk voor, is de strakke kant, als je die al gemeten max hebt staan, zul je dus je dish moeten corrigeren met de andere kant. Die is dan qua spanning wat het moet zijn om een correct gecentreerd / gedished wiel op te leveren. Voor de ene velg/naaf combinatie is die beter in balans dan bij de andere (gevolg van de factoren hierboven). Zo had ik bij een custom cannondale AI offset wiel met offset velg en een hope pro 4 135 naaf een bijna gelijke spanning achter (geloof 90/100, terwijl een regulier boost wiel zonder offset eerder rond de 65/100 zit)

als je spaken bij een correcte dish schroefdraad tonen onder de nippel of te ver door de nippel heen steken is de lengte niet OK. Maar let wel je kan best wat dish corrigeren met weinig spaak lengte.. een wiel omdishen voor cannondale AI offset is over het algemeen ook prima te doen zonder spaken te veranderen (bij mij althans en genoeg verhalen gehoord dat dat ook goed ging). En dan heb je het al over 6 mm dacht ik...

[kermit]

...- bijna alle frames zijn symetrisch, behalve sommige cannondale en misschien nog wat obscure merken, maar voor zover ik weet niet (en dan bedoel ik met symetrisch, dat de middelijn van het frame ook midden tussen de dropouts staat). Het kan zijn dat een frame niet helemaal netjes binnen de marges is, maar dat is dan een (acceptabele??) fabrieksfout...

Dat denk ik ook, tenzij de fabrikant zelf aangeeft van een asymmetrische bouw gebruik te maken (Cannondale, Liteville) hoort de velg midden tussen de dropouts te staan.

Maar een achterbrug is meestal zelf niet symmetrisch gevormd, waardoor het lastig op het oog te zien is. Meten is weten
En als je een "standaard" frame hebt hoort de velg dus midden tussen de as-uiteinden te staan wat met zo'n centreerboog in een paar tellen te controleren is.

Mijn richtbok (Parktool) heeft van die voelertjes die automatisch meebewegen met de instelling van de bok zelf. Na een aantal wielen gebouwd te hebben weet ik ook dat die dingen nauwkeurig zijn. Ik controleer altijd de wielen nog met de centreerboog en als de richtbok aangaf dat de velg in het midden zat blijkt dat ook altijd te kloppen.
Het werkt erg prettig dat je tijdens het aandraaien van de nippels meteen ziet of de velg goed in het midden zit. Desondanks gaat er altijd nog een keer de centreerboog op, daarmee zie je nòg nauwkeuriger een eventuele afwijking.

Overigens nemen fabrikanten soms best ruime toleranties, te zien aan die Roval wielen die ik zelf gecontroleerd heb. Grotere afwijkingen in de spaakspanning dan ik bij mijn eigen wielen acceptabel vind èn een voorvelg die iets uit het midden staat. Merk je daar iets van in het rijden? Ik niet, maar ik ben te perfectionistisch om dat zo te laten...