Opgesomd:
1) Kettingbladmontage niet in center. Waar wijlen Sheldon Brown ooit een procedure tot centrering voor schreef met behulp van tikken op bepaalde plaatsen in functie volgens een dan bepaalde spanning.
2) Groeiende variatie door een aandrijvingsverhouding / verzet dat deelbaar is zonder cijfers na de komma, waardoor specifieke schakels specifieke tanden herontmoeten.
3) Crank / kettingblad montage, verschil in standaarden JIS en ISO, meer bepaald de hoek van de tapsheid die enkele graden verschilt, waardoor de ene kant niet tot het eind raakt, en de zaak zo scheef kan gemonteerd raken.
Dit betreft een fixie, geleverd met overbrenging 48/16, tandwiel achter op schijfremmontage (IS disc).
Ik heb 2 andere fixies 52/16, variatie heb ik daar nooit gehad, of althans onmerkbaar klein.
Bij deze laatste fixie, is de groeiende variatie 2) voorgevallen. Iets dat geleidelijk gebeurt, kan me dunkt enkel door slijtage worden verklaard. De voor de hand liggende oorzaak was dus 2)
Deze groeiende variatie heb ik vastgesteld met 2 aandrijvingsconfiguraties.
De eerste is die van de nieuwe geleverde fiets:
Crankset Sugino XD 170mm steek 110
Kettingblad Surly Stainless steel 48T steek 110
Surly naaf Ultra singlespeed disc 135x10mm 36G
Tandwiel Velosolo 16T 1 1/8
Ketting KMC S1RB
De tweede is die van een eerste grote modificatie die als reden had dat bovenstaand Surly kettingblad geen 1/8" maar 3/32" bleek. Dat vereiste uiteindelijk vervanging van quasi alles, ook een langere trapas om de kettinglijnverandering door de andere spider te compenseren.
Crankset Stronglight Track 2000, met als omschrijving:
Ketting Gusset, model "Tank", met als omschrijving:High Specification cold forged 2014 T6 heat treated track chainset in 165mm or 170mm. BCD of 144mm. Incredibly stiff and strong. Complete with beautifully CNC machined 1/8" 48t 7075 black anodized chainring.
Include self-extracting crank bolts. Polished finish with laser etched logo. Made in France. Highly recommended. See Road CC for a review.
Requires 107mm bottom bracket with JIS (Shimano type) taper - see here for matching BB.
Dus met beide bovenstaande configuraties heb ik deze groeiende kettingspanningsvariatie vastgesteld.- Super Heavy Duty 1/8” chain.
- Pin Length 11.6mm.
- Pin riveting power 300Kg (standard chains are around 150kg, KMC Kool chain is 250kg)
- Tensile strength 1500kg (KMC Kool chain is 1300kg).
- Plate width 1.4mm (standard chain is 0.8mm, KMC Kool chain is 1.1mm)
- Includes split link, but we do not recommend using this for trials.
- Weight: 550g
De proportie ervan is op strakste punt 1 cm = op slapste punt 4 cm (op en neer duwen ketting).
Later, is er nog iets veranderd aan de fiets: de kettinglijn bleek 5 mm scheef, en de correctie gebeurde met spacers tussen de schijfremmontage en het tandwiel achter. Daarbij is ook iets veranderd dat mogelijk relevant is met het probleem hier: de schijfremmontage heeft een centreringsring, en als er spacers tussen steekt dan wordt die centrering niet doorgegeven - de spacers zijn gewoon vlak.
Nu, zaterdag 3 dagen geleden heb ik het kettingblad, het tandwiel, en de ketting, gelijk vervangen door nieuwe.
Na montage viel me al direct op dat de ketting een spanningsvariatie had.
Vandaag, 3 dagen en 160 km later, vond ik de kettingspanning opvallend laag, en besloot ik bij te spannen.
En zag ik een serieuze spanningsvariatie, zeker 2 cm op en neer verschil.
En dit dus met vrijwel nieuwe onderdelen.
Er rest hier maar 1 verklaring meer: er zit 1 of er zitten meerdere zaken uit het center, maar wat / welke en hoe?
Zondag al heb ik met een camerastatief en een stuk koperdraad waar ik een punt aan heb geslepen, een poging gedaan om een excentriciteit vast te stellen. De punt tot quasi raken aan tanden van kettingblad, en daarna tanden van tandwiel. Op het oog, zag ik geen afstandswijziging / de koperdraad bewegen.
Alleen, ik heb geen benul over welke orde van mate van excentriciteit gekoppeld aan welke mate van kettingspanningsvariatie. Volstaat 1/10de mm uitcenter om de ketting 1 cm op en neer te laten verschillen? 2/10de? 1 mm?
Kettingblad is veel groter dan tandwiel. Kan ik dan aannemen dat kettingblad evenredig meer invloed heeft?
De kans bestaat dat er verschillende oorzaken hier aandeel hebben.
Of dat een bijgekomen oorzaak een weggenomen eerdere heeft vervangen.
Het tandwiel achter kan nu (en eerst niet) in een mate offcenter zitten, door die spacers.
Verdere opmerkingen:
Het nieuwe kettingblad liet zich lastig monteren, de speling was quasi 0, ik moest heel geleidelijk de 5 bladbouten aanspannen, zodanig dat geen enkele achter zijn desbetreffende positienoek zou blijven hangen, en ik het kettingblad forceer-plooi. De oudere Stronglight had wat speling op zijn montage - zijnde de binnennokken van het kettingblad die niet dicht aansloten bij de stootnokken van de spider, het nieuwe dus totaal niet.
Markant is dus dat mijn andere 2 fixies (die eerder singlespeeds met vrijwiel waren), toch een 10 jaar in gebruik, dit nooit hebben gehad. Hun ketting werd opgespannen door de achterwiel as in de uitvaluiteind-sleuven naar achter te schuiven. De nieuwe fixie heeft een bottom bracket holte met een eccenter, aangespannen door 2 M6 inbussen met tegenmoeren. Maar ik zie niet in hoe dat voor een varrierende kettingspanning zou zorgen.
En dus, heeft iemand nog ideeen?